Jafnstæð og oddstæð föll

f p r t u x o z s g
#FIG 3.2
Landscape
Center
Metric
A4      
100.00
Single
-2
1200 2
1 4 0 1 4 4 50 0 20 0.000 1 0.0000 2917 1805 23 23 2895 1805 2940 1805
1 4 0 1 4 4 50 0 20 0.000 1 0.0000 4006 899 23 23 3984 899 4029 899
1 4 0 1 4 4 50 0 20 0.000 1 0.0000 1850 905 23 23 1828 905 1873 905
1 4 0 1 4 4 50 0 20 0.000 1 0.0000 757 897 23 23 735 897 780 897
2 1 0 1 0 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 1 2
	0 0 1.00 120.00 120.00
	 2250 1350 180 1350
2 1 0 1 0 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 1 2
	0 0 1.00 120.00 120.00
	 1305 360 1305 2160
2 1 0 1 0 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 1 2
	0 0 1.00 120.00 120.00
	 3465 360 3465 2160
2 1 0 1 0 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 1 2
	0 0 1.00 120.00 120.00
	 4410 1350 2610 1350
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 1845 1305 1845 1395
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 4005 1305 4005 1395
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 765 1305 765 1395
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 2925 1305 2925 1395
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 3420 1800 3510 1800
2 1 0 1 8 7 50 0 -1 0.000 0 0 -1 0 0 2
	 3420 900 3510 900
2 1 1 1 8 4 50 0 20 4.000 0 0 -1 0 0 2
	 765 900 1845 900
2 1 1 1 8 4 50 0 20 4.000 0 0 -1 0 0 2
	 2925 1800 4005 900
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 135 60 4095 945 f\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 135 90 2025 945 p\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 60 3960 1530 r\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 105 60 3240 945 t\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 90 3150 1845 u\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 90 1800 1530 x\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 90 90 945 o\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 90 585 1530 z\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 90 90 2745 1530 s\001
4 0 0 50 0 0 12 0.0000 4 135 90 2250 1980 g\001
Fall $f$ er
\begin{itemize}
\item jafnstætt (even) ef $f(-x) = f(x), \quad \forall x \in D_f$\\
\item oddstætt (odd) ef $f(-x) = -f(x), \quad \forall x \in D_f$\\
\end{itemize}

(hér er $D_f\subseteq\mathbf{R}$)
Explanation
$f(x)=2x$, skilgreint fyrir $x\in \mathbb{R}$, er oddstætt

$f(x)=x^2$ er jafnstætt
Details
\textbf{Skilgreining:}
Fall $f$ er
\begin{itemize}
\item jafnstætt (even) ef $f(-x) = f(x), \quad \forall x \in D_f$\\
\item oddstætt (odd) ef $f(-x) = -f(x), \quad \forall x \in D_f$\\
\end{itemize}

Ef speglað er um $y$-ás varpast punktur með hnit $(x,y)$ í punkt með hnit $(-x,y)$. Við $180^{\circ}$ snúning um $0$-punkt varpast $(x,y)$ í $(-x,-y)$.\\
Skoðum nú graf jafnstæðs falls $\left( f(-x) = f(x) \right)$:\\

Punktur á grafinu hefur hnit $(x,y)$, þar sem $y = f(x)$. Við speglun um $y$-ás varpast þessi punktur í punktinn
$$
(-x,y) = \left(-x, f(x)\right) = \left( -x , f(-x) \right)
$$
sem er punktur á grafinu. Athugið að hér verður að sjálfsögðu að gilda að:
$$
x\in D_f \quad \Rightarrow \quad -x \in D_f
$$
Grafið fellur því í sjálft sig við speglun, þ.e. grafið er \textbf{samhverft} um $y$-ás.\\

Skoðum næst graf oddstæðs falls $\left( f(-x) = -f(x) \right)$:\\
Punktur á grafinu hefur hnit $(x,y)$, þar sem $y = f(x)$. Við $180^{\circ}$ snúning um $0$-punkt varpast þessi punktur í punkt með hnit
$$
(-x,-y) = \left(-x, -f(x)\right) = \left(-x, f(-x) \right)
$$
sem er punktur á grafinu. Því fellur graf oddstæðs falls í sjálft sig við slíkan snúning, þ.e. grafið er \textbf{samhverft} um núllpunktinn við snúning um $180^{\circ}$.
Examples
\textbf{Dæmi:}
Ef fallið $f$ er skilgreint með $f(x)=2x$, fyrir $x\in \mathbb{R}$, gildir
$f(-x)=2\cdot(–x)=-2x=-f(x)$ og $f$ er því oddstætt fall.

\textbf{Dæmi:}
Ef $f(x)=x^2$, skilgreint fyrir $x\in \mathbb{R}$, gildir hins vegar
$f(-x)=(–x)^2=x^2=f(x)$ og $f$ er því jafnstætt fall.